THILHLUN KENGTU

By: Pu Tial Ling

PATHIAN BIA THUP SULLAM  

 

BIAHMAIṬHI:

"Bawipa Pathian nih aa timhmi kha a sal Profet hna theihter hmasa loin zeihmanh a tuah hnalo". Amos 3:7. "A hramthok tein a phichuak zeihdah a si te lai ti kha ka rak chim. Thil umding kha an um hlan piin ka rak chim. Ka tinhmi cu a dihlakin ka tuah lai". Isaiah 46:10.

"Khi tikah Siangpahrang Nebukhadnezzar cu a bok i Daniel kha a biak. Cun a thawh i nan Pathian hi pathian hna Pathian le siangpahrang hna Siangpahrang a si taktak, Amah cu biathli a phuangtu a si i cucaah nangmah nih hi biathli cu na phuan khawh, tiah a ti". Daniel 2:47

          Pathian nih cun hmailei thil a tlung lai dingmi cu a si hlanpiin a rak chim chung, a hung phak tikah a nungmi Pathian zumhtlak a sinak kha fiang tein a lang. Cubantukin Pathian nih hin Daniel cauk chung le Biathlam cauk chungah hin vulei donghnak caan ni hmadungbik caan i a ummi caah hin lam chimtu ceu ṭhabik an si. Cucaah Pathian nih kan ca i a chim chungmi bia hi ṭha tein, teimak tein cawn awk a si. Hi Profet bia ah hin a thlam le tahchunhnak hmuhsakin a hman.

          Nebukhadnezzar mangah cun, pennak pali cu Sui, Ngun, Dar, Thir, Kedong pahra thir le tlakin a hmuhsak. Daniel hmuhmiah cun cu pennak cu Chiandeih, Vom, Pawlai lu pali le thla pali nei, ṭihnung ngai saram thirha nei, Dartin neimi in a hmuhsak i an sullam ai khatmi an si. Cucaah hihi ṭhate rel hngalh cun kan himnak a si.

DANIEL LE BIATHLAM, SAHRANG KE A SULLAM

          Daniel hi Khaldi ram khuapi Babilon siangpahrang Nebukhadnezzar nih Jerusalem a rak chim lio BC 606 lio i sal an tlaimi Judah bawi chungin tlangvalno a rak si. Nebukhadnezzar nih siangpahrang inn chung i rianṭuan dingah cacawng dingin mi a thimmi hna pali lakah ai tel vemi a si. Amah hi Pathian a ṭihmi a si i, Pathian nih thlawchuah A pek i Pathian nih mang le biathli zong kha Daniel sin hin a phuan hna. Daniel cu Persia siangpahrang Siaras caan tiangin siangpahrang innah a ṭuan. Daniel Dal 7 chungah langhnak a hnuhmi hi Dal 2 nak chung i Nebukhadnezzar mang he khan an sullam ai khat bak i Nebukhadnezzer nih hin milem nganpi ṭihnung ngai in a hnuh i cu milem pi cu a lu Sui, a tang le ban Ngun, a paw le a tai Dar, a ke khap ah Thir, a ke phaah Thir le Tlak cawhmi in a hmuh.

A lal aha  rak i thlahmi bawilian ngan Nebukhadnezzar

          Nebukhadnezzar nih khua a rauhmi, ka hnuah hin zeithildek a umte lai ti a ruahmi cu Pathian nih zanmangin a vun chimh i zinglei i a thawh tikah a thawhpi kholo, a ruat lengmang a hngal kho tilo i a awlok a chong tuk. Khi tikah siangpahrang nih cun mitleh thiam hna le camh thiam hna le khuachia thawl thiam hna le eih thiam hna kha a kawh hna i 'ka mang cu a sullam ka chim uh', tiah a ti hna. An nih nih na mang cu kan chim law a sullam cu kan in chimh lai tiah an leh ṭhan. 'Siangpahrang nih cun mang cu nan ka chimh loah cun dantatnak cu nan dihlakin aa khat in pek nan si lai.. ka mang cu ka chim uh! Cu cun pei a sullam zong cu nan ka chimh khawh lai i ka hngalh fam lai cu' tiah a leh hna. Daniel 2:9. Siangpahrang cu Khaldi mi hna nih cun an thawh i, 'Siangpahrang nih hngalh a duhmi hi vulei cung khua zeihmanhah a chim khomi an um lailo. Hi bantuk celngel, mitleh thiammi hna le khuachia thawl thiam hna le Khaldimi hna kha an ti bal hnalo. Bawipa nih nan tuah lai na kan timi hi a har tuk, a thi khomi minung hna sin i a um lomi Pathian hna dah tilo nih cun ahohmanh nih an tuah kho lailo', an ti. Hi bia a theih tikah siangpahrang cu a thin a i sum kho tilo i Babilon ram chung i mifim vialte cu thah dihawk an si lai tiah nawlbia cu a chuah. Cucaah Daniel cu siangpahrang hmaiah cun a vung lut i siangpahrang cu mang sullam chimh khawhnak hnga a caan ka pe rih tiah a vung nawl.

          Cun Daniel cu innah a tin i thil um tuning vialte cu a hawi le Hananiah, mashael le Azariah kha a chimh hna. Amah Daniel le an nih le Babilon mifim hna kha thah an sinak hngalo vancung Pathian kha a zangfahnak kan nawlawk a si tiah a ti. Cun langnakin zanah cu biathli sullam cu Daniel sinah phuan a si i vancung Pathian cu hitihin a thangṭhat.

          Fimnak le ṭhawnnak vialte cu na ta an si caah Pathian min cu chan khat hnu chan khat thangṭhat si ko seh. Khua caan siseh, caan kha siseh, a thlen lengmang hna. Siangpahrang kha a ṭhumh hna i a kaiter hna. Mifim kha fimnak a pek hna i a hngalmi kha hngalhnak vialte cu a pek hna.

          A thukmi biathuk kha a phuan. Mui lakah zeidah a thup ti kha a hngalh. Ka pupa hna Pathian Nangmah cu kan lomh i kan thangṭhat. Zeicatiah nangmanh nih fimnak le ṭhawnnak kha na ka pek. Ka thla camnak kha na ka leh i siangpahrang nih hngalh a duhmi kha na ka chimh. Daniel 12:10-23.

MANG LE A SULLAM

 

        "Khitikah siangpahrang nih Daniel cu a thawh i ka mang i ka hmuh mi kha zeidah a si le a sullam cu na ka chim kho lai maw. Daniel nih cun siangpahrang nih hngalh a duh mi biathli cu, mifim ahohmanh si hna seh, khuachia ṭhawl thiam ahohmanh nih sihna seh, mangih thiam ahohmanh nih sihna seh, na sinah an phuang kho lai lo. Sihmanhsehlaw vancungah khin biathli a phuang khotu Pathian pakhat a um i amah nih cun siangpahrang Nebukhadnezzar cu hmaileiah zeithildah a um lai ti kha an chimh chung i na ih lioah hmailei thil kong kha na manh i biathli a phuang khotu Pathian nih zeidah a um dingmi thil cu a si kha an hmuh sak. 

          Khua na conh lioah "Maw, siangpahrang milem nganpi pakhat na hmuh. Hi milempi cu a ngan ngaingaimi a si i cer dekduakpiin a um i na hmaiah cun a dir zengzuang ko i zohah khin ṭihnungpi a si . Cu milem lu cu sui thiang a si. A tang le a ban cu ngun an si. A paw le a phei cu dar an si. A ke cu thir an si i a keipha cu a cheu thir a cheu tlak an si. Na zoh ko lioah cun minung kutin cawimi a si lomi lung pakhat tlang cungin a rung ril i milempi cu thir le tlak aa cawhmi a ke ah khan a den ciammam i a kuai dih. Khitikah thir le vulei le dar le ngun le sui cu an i cheu i an hmal dih cikcek! Thal caan i phuhri i favai cu thli nih a choih hna bantuk khin an choih dih i an lohnak zawn hmanh hngalh an si lo. Sihmanhsehlaw milem a dengtu lungpi cu tlang nganpiah aa cang i vulei viate kha a khat dih. Cucu na mang cu a si. Atu cu siangpahrang kha na mang a sullam cu kan chimh lai. Maw... siangpahrang nangmah cu siangpahrang hna i siangpahrang na si i vancung Pathian nih siangpahrangah cun an canter i thawnnak le nawlngeihnak le sunparnak an pek cang. Nangmah na kut chungah minung siseh, saram siseh van i a zuangmi va a chiah hna i khuazeika i an um hmanhah an dihlak cung i nawlneih khawhnak ding cu nangmah cu an pek. Cu sui lu cu nangmah hi na si. Nangmah hnuah hin pennak pakhat a hung chuak lai i cucu nangmah pennak nakin a nauta deuhmi a si lai. Cun pennak pathum a hung chuak rih lai i cu pennak cu dar pennak cu a si lai. Cu nih cun vulei cung dihlak a uk lai. Cun, pennak palinak a um lai i cu pennak cu thir bantukin a thawng lai. Thir nih zeizong vialte a den a hrawh bantukin cu nih cun hmasa pennak vialte kha a khuai a den dih hna lai. Cun a kepha le a kedong hna cu a cheu uum sertu tlak, a cheu thir an si zong kha na hmuh fawn. Cu a sullam cu, cu pennak cu aa ṭhenmi pennak a si lai. Thir cu tlak he aa cawh caah khan thir ṭhawnnak tlawmpal cu a nei lai. A kedong cu a cheu thir a cheu tlak an si bantuk khan cu pennak cu a ṭhawng lai nain fawitein den khawh a si lai. Thir cu tlak he aa cawh zong kha na hmuh fawn. Cu bantukin ram uktu hna nih cun i ṭhitumhnakin pakhat le pakhat i fonh kha an i zuam lai. Sihmanhsehlaw thir cu tlak he fonh khawh a silo bantukin an i fonh kho ve lailo. Cu siangpahrang hna chanah cun vancung Pathian nih pennak pakhat a ser lai i cu pennak cu zeitikhmanhah a rawk lailo. Cu pennak cu midang sinah aa ṭhial lailo. Hi pennak vialte hi a hrawh dih hna lai i a donghter dih hna lai. Sihmanhsehlaw cu pennak tu cu zungzalin a hmun lai. Ahohmanh nih tongh loin zeitindah lungpi cu lungpang cungin a rung rilh i thir, dar, tlak le ngun, sui in sermi milem cu a den ti kha na hmuh. A liannganmi Pathian nih saingpahrang bawipa cu hmaileiah zeidah a tlung lai ti kha an chimhnak a si. Na manhmi hrimhrim cu kan chimhmi hi a si i a sullam taktak kha kan pek cang" tiah a ti.

          Khitikah siangpahrang Nebukhadnezzar cu a bok i Daniel kha a biak i raithawinak le rimhmui khanghnak kha nan pekchanh lai tiah nawl a pek hna. Cun aa thawh i, nan Pathian hi pathian hna i Pathian le siangpahrang hna cung i Siangpahrang a si taktak. Amah cu biathli a phuangtu a si i cucu nangmah nih hi biathli cu na phuan khawh tiah a ti. Siangpahrang nih cun Daniel cu rian kainak a pek i laksawng man sungsung tampi a ṭhenh i Babilon ram vialte uktu le Babilon mifim vialte hna hotu bikah a ser. Cuhleiah Daniel nih a nawl bantukin siangpahrang nih cun Shadak, Meshak le Abenego cu Babilon uktu ah a ser hna. Sihmanhsehlaw Daniel cu siangpahrang innah khan a um. Daniel 2.

          Hi mang hi Nebukhadnezzar a bawi kum hnihnak i  a manhmi a si. Nebukhadnezzar nih hin milem ṭihnung piin a mangh . Cun Daniel nih hin  Nebukhadnezzar a thih hnuah hin Belshazzar a bawi kumkhat nakah zanmangah langhnak a hmuh ve i a sullam ai khatmi an si nain a hmusaknak cu phun dang ngai a si, sahrang dangdang in a hmuh hna. Daniel 7:2 nakin... zan i langhnak ka hnuhmiah keimah Daniel cu khua ka cuan i rili nganpi pakhat vanthli pali hna nih a tilet an hlawhtermi hna kha ka hmuh. Cun sahrang ngan pipi pali rili chung cun an hung chuak i pakhat le pakhat an i dang dih. A hmasabik cu chiandeih bantuk a si nain mupi thla bantuk a ngei. Ka hei zoh i cuah cun  a thla cu an phoi hna i vawilei cun an vun cawi i minung bantukin a ke pahnih in an dirter. Cun amah cu minung lungthin zong kha an pek.   

          Cun, a dang pakhat a pahnihnak cu ka hmuh ṭhan .Vom bantuk a si, ui ṭhutin a ṭhu i a kaah hnakruh pathum aa seh. Amah cu nawlpek a si i "Tho tuah, na duh tawkin sa cu ei tuah", ti a si. Hi hnuahhin ka hei zoh ṭhan i a dang pakhat ka hmuh ṭhan. Pawlai he aa lomi sahrang a si i a kengah vaathla pali a ngei. Hi sahrang hi lu pali a ngei i siangpahrang nawlngeihnak kha pek a si .

           Cun zanlai i langhnak ka hmuhmi hna chungah cun, sahrang palinak kha ka hmuh, ṭihnung ngai le tuksapur ngai a si i a ṭhawng hringhranmi a si, a ha cu thir  an si i, a tin cu dar an si. Zeizong vialte kha a khai hna i a ei hna i, a tangmi paoh cu a lamh hna. Amah hlan i a ummi sahrang hna pakhat he hmanh khan an i lolo. Zeicatiah amah cu ki pahra a ngei. A ki kha ka zoh lio hnaah cun ki dang pakhat, ki hmete an lak i a hung chuah kha ka hmuh i cu ki hmete nih cun umnak a hmuh khawhnak hnga  a um ciami lak i ki pathum kha a thlongh hna. Cu ki nih cu minung mit le ka a ngei i a phorhlaw i tluang a khawng. Daniel 7:2-8.