CAFIR HI A THA KO MAW/ ( F. Lai Len)

catialtu: F. Lai Len


Atu lio Kawlram fim cawnnak
Keimah B.A. course final ka kai lio 1972-73 kum ahhin, thesis tial in sayagyi pa sinah pek a si i, cu kan thesis cu Oral Interview ah a tha tein dirkamhnak (defence) tuah a rak si. Cucu kan tuah cio ve ko. A tlingtlak cang an kan ti tikah camipuai cu awn a si  i, degree zong pek a si ve. Kan cawnrup in kan thiam ve, ti khawh a si lai tiah ka ruah. Cu lio ahhin Kawlram chung pumpuluk ah university le institute hi a zate ah (16) hrawnghrang lawng arak  um  i, professor hi an zate ah (60) hrawnghrang lawng an rak si. A qualified taktak mi le a tlingtlak taktak mi professor an si ve. University le Institute vialte hna zong rumra ngei le, a tlingtlakmi an rak si dih ve ko.Nain, nain, nain, na......in?
Nain, kum a rau ti lo, kum tlawmpal a si ah duhsah duhsah tein cu fim cawnnak lei Education System pi cu hngerhte le tuangtuan nih an hun ei cuahmah i, duhsah tein a hung rop thluahmah mi kha a hmuthiam mi nih cun an hun hmuh thluahmah cang. Cuticun cu
                                                                        4
Education System pi cu a leenglang hmuh ah dawh zimziam, a chunglei hun bih ah a hung thu thluahmah cang. Kum a hung rau deuhdeuh, a rawk deuhdeuh kha a si ko rua?  Lai phungthluk i, “ A muite nihdawh zimziam, a voihte nih thu hletmat”  timi kha a lo ko cang. Cu lengah cun uktu hna zong a hun ithleng ciammam i, “Kawlram cu chan a zul khomi le athangcho mi democracy ram ah kan ser cang”  ti in aukhuan le kalpi a hung si hoi. Cu ruangah a si lai cu: university/institute zong 150 lengkai, professor zong  a thongthong in an um cang hi! Cu a thangcho mi ram an sernak a muisam cu zeidah a lawh cang, ti kha kan chim cawk lai lo nain, fim cawnnak lei ahwww.irrawaddy.org website  nih 2006 kum ah a tialmi cu, Kawl holh in: “Lekwin thuthu tetkatu, minmin tahmiah, pamauhkhah, tuaih-kaya- lu-paraku” (Leikuang vialte zong sianghleirun ah an sak/ser dih, kan hmuhmi sayate zong professor an si dih,kan ton mi hna poh cawnnak lei thiamsang palia an si fawn) tiah a ti  phah kha!Quality tah a sang maw, sang lo?
Keimah ka theih tawk ah, Kawlram education system hi 1976 tiang ah khan vawleicung dot ah arak itel ve ko. Ziah tiah, Australia ram nih hin 1976 kum tiang i B .A./B.Sc. a awngmi kha a ning tein a  cohlan, a pomhlom ko hna. Kha kum in atu kanmah lei hoih ah a cawngmi le a awngmi kha cu, a ning tein a cohlang, a pomhlom ti lo. An rak cawncia le an rak awncia mi kha  unit in an tuakpiak hna i, credit ah an chiahpiak hna hnuah  Australia ram ah cawnchap hmasa a hau. Cu vialte an tlinh hnu lawngah degree pek a si. Kawlram in M.B., B.S. a rak awngmi zong luhkhawhnak camipuai an tuah hna hnuah, a tlingtlak mi kha kum (3) tiang an cawnchap hnu lawngah siibawi taktak ah an cohlan hna. Hi bantuk hin a thangcho ciami ram ahcun, Kawlram fim cawnnak lei rak awnmi le cawnmi kha a khing an thlai, an cekhlat hnu ah an tuah ve ko lai, tihi  ka zumh.
Hi vialte thil dawhdang lo a cannak a hrampi cu nan theih cio bang, uknak ruangah a si bik ko. A cungsang bik uknak lei ah reprai ngai in thil a rak si lo tikah, a tanglei tiang a hun den i, cu a denmi  zong cu aa reprai ve lomi mizapi nih kan hun hman tikah thulak le man cikcek lakin kan rawhral nak hi a si ko rua, tiah ka ruah. A si ah, kan biahram ah kir than cang usi law, ca lei fir timi cu zeidah a si hnga? Zoh hmanh usi!
Fir le tlei leiah zoh a chiabik mi cafir cu zei  hna khi dah an si?
Kan Lai phungthluk ah “ Fir fir khat nih fir zaa kuai” timi kha  nan theih bal ko lai. Ca lei fir hnu cun, zeidang lei fir le tlei zong kha an kut/an lungthin  nih a leem cang hna tinak a si ko. A thangco ciami ram hna i fim cawnnak sianginn pipi hna nih ca firnak lei an hmuhning le an zohning cu a tanglei bantukin a si.

Pehthante ding>>>>

Comments