NA SUNGHMI KHA BIAPI A SI LO, A TAANGMI KHA BIAPI A SI DEUH



            Siizung mi hlainak cabuai cung i mizaw an hlaimipa cu duhsah tein a hun i hlau. A `ih ngaingai i a fahnak a takpum nih a hngalh `han laimi kha a vun ruah ah a ther in a ther. A lung a hung fim deuh, a kut cu a pahnih tein an tan hna ti kha a hun hngalh. Kut a ngei lomi a si ko cang, a ban kha a hun zoh hna i zeihmanh an taang ti lo; puanchia in an tuam hna i a puanchia raang lawng cu a hmuhmi a si cang ko. An tannak hmui cu a zoh hna tikah a thling a kik, a lung a dong taktak, a kut cu an um ti lo. Kut lo a si cang ko.
            Ngaihchia lungfaak ngai in, "Zeidah ka `hathnemnak a um ti, kut loin aho tal nih zei an tuah kho bal maw? Ka nunnak cu a dih ko" tiah a ti.
            Kha bantuk in a ruah kha a palh ko. A nunnak kha a dih lo; a nunchung i aa lawmh cem caan le a va tlin cem caan cu khaka ahkhan a hram aa thawk ceote a rak si. Kut pahnih tein tanpiak hnu i cu batnuk si awk ding cu khuaruahhar taktak a si. A kut pahnih an tanpiak kha a mang hmanhin a rak manh ngam bal lomi a hlawh tlinnak aa thawknak a rak si. Hi tlangvalpa hi Harold Russell a si. Amah cu baisakup tlangval fitlaw minthang a hung si.Ca`ial lei ah minthang a hung si i a cauk cu mi cawk duh cemmi a hung si. A rak ngakchiat lio tein a rak duh mi a nungak kha a hun `hit i midang tampi nih an mang hmanh phaak lo, hlawhtlinnak le lawmhnak cu a hun hmu. Sihmanhsehlaw cu lio ahcun cu bantuk cu a si te lai ti kha a hngal lo. A hngalhmi cu kut ngei lo ka si ko cang, zeihmanh a tuah kho mi ka si ti lo ti lawng kha a si ko. Harold Russell hi Vawlei Ralpi Pahnihnak lio ahkhan parachute ralkap senthum (sergeant) a rak si. Raltuk an cawnnak hmun ah khawndennak a tong i a kut pahnih cu an lo. A fah a si, a lung re theih a si, a awlok a chong ngaingai ko. Zeihmanh ka si ti lo ti a ruah ahkhan nun zong khi a duh lo. Ka kut ahhin thir kut kaa va i bunh hna lai i cuticun ka nunchung paoh ka hei um cang lai va si kaw, ti a ruah ko ahkhan a lungre a thei khun. Siizung in a vun chuah lai i zapi lak i a hun i cawh ve lai hmanh kha a ruah in a ruat ngam lo. Ka nun zongah zeihmanh a fufang ti lo; ka thih ko zongah zeihmanh aa hlei lo ti in a ruah ko.
            Nikhat cu siizung ahcun Charley McGonegal nih a va leng. Charley cu Vawlei Ralpi Pakhatnak i raltuknak ah a kut a rak hlo ve mi pa kha a si i cu pa he cun bia kha an vaa ruah lengmang i cu pa nih cun "Russell an dawntu bik cu nangmah na si, na tei awk i a herh bikmi cu nangmah na si" tiah a ti. "Na lung fahnak, na thin hunnak le na `ihnak kha na tei hna awk a herh. Na sunghmi na hlohmi cu na sung ko cang; na hloh ko fawn cang, zeiti hmanhin na tuah kho ti lo i cu caah cun ka sunghmi cu ka sung ko cang; ka hlohmi ka hloh ko cang tiah naa ruah a herh ko" tiah a ti. "Cun ca`ialthiam Emerson nih a rak chimmi cu: na sunghmi thil paoh caah khan na miakmi a um ve ko ti a si. Hi bia hi nangmah ca zongah a `hahnemmi a si kho ve" tiah a ti.
            Cu bia a theih ve tikah Russell cu a lung a hung `hawng in thazaang thar a hun laa. Major pa nih cun a chuah hna na chuak deng ko lai tiah khin a hun hnemh i chuah lai a ruah ahcun a awlok a chong `han. Zeitindah ka tuah lai, zeitindah ka um lai, zapi lakah ka vung um ve lai i kut loin zeitindah keimah tein ka um ve khawh lai? ti kha a vun ruah `han tikah cun a chim awk hrimhrim a hngal lo. Major pa nih cun a thawh `han i, "Russell na lung chung i naa ken awk a herhmi cu kut bul ka si lo; kut kiak lawng ka si ti hi a si'" tiah a ti.
            Russell nih cun a zei hme ai dang; kut bul si zongah kut kiak si zongah an i khat ko hen cu tiah a lung chungin a ti. Asinain umharphen ah tiin an siizung caruuk ah a va kal i cuka ahcun "kut bul" ti le, "kut kiak" ti a sullam cu a van zoh hna. Kut bul ti cu zeihmanh tuah khawh ti lo ti khi a si i, kut kiak ti cu thil tuahnak i dawntu ngeih, a har cu a har deuh nain tuah khawh `hiam`hiam ti khi a rak si. Cu tikah a lungchung i a hung ummi cu a si ahcun caan ka ngeih rih ko `ung; hlawhtling khomi ka si khawh rih ko `ung, a har cu a har deuh lai, sihmanhsehlaw ka hlawh a tling kho ko, ti kha a si. Cu lungthin cu Charley McGonegal nih na ngeih hrimhrim awk a timi kha a si. Cu caan thawk cun cu ruahnak pahnih cu a lungchung ahkhan a chiah zungzal hna.

            "Kut bul ka si lo; kut kiak ka si, ka sunghmi thil paoh caah miakmi a um ve ko."

(Rev. Dr. David Van Bik `ialmi HNANGAMNAK FIANRIAL chungin laakmi a si.)

Comments