BY
DR FLEXINGTON ( A Lettu : Stephen Ral Eng)
DR FLEXINGTON ( A Lettu : Stephen Ral Eng)
Minung nih Kan nun tik ah Nifatin kan tuahmi le kan ruahmi aum. Nihin ah zeidah ka tuah cang? Ka tinhmi ( goal) le ka chunmang ( Dream) lei ah tah ka kal deuh ve cang maw? Ka tuahlo mi atam ko ee tiah dah vuivai nak in kan um rih. Nunram caah i manhlo ngai in nifa hehchet tiah kan tuah kel rian ah pumpek in caan kan liamter. Kumthar achuah tik poah ah kan chim mi cu kumthar ahcun ka sining tampi ka thlen cang lai tiah kan chim tawn. December thla achuah tik ah kan mah ningkel te kan si than tawn. Kumthar ah athar mi aum hlei tawn lo. Mitampi nih caan tha cu luatter /lanhter lengmang in caan adih lengmang.
Zeicahdah Minung tampi nih Tinhmi lei ah kaar hlan khawhlo in, sining kel ah( asilo le) hnu lei ah kan kir lengmang timi hi aruang aum. Nunram timi Kantonmi Caan ( Time) cung ah aa hngatmi asi. Damcaan/ zawtcaan, Chungkhar buaicaan/ Lomhcaan / Phaisa ngeihcaan/ sifak caan aphunphun achuak kho. Zei mawcaan ahcun khualrang in tuah aherhmi biapi thil kong ah namchan riantuan awk aum rih. Tinhmi le chunmang cung ah tonmi thiltha le nuamhnak siloin, sunghnak le lungretheih lio ah tonmi thil har zong hrial awk ttha lo in an um len rih.
Cu tih ah ,Tinhmi le Hlawhtlinnak na hmuh khawh nak ding ah Laklawh le Vansang/khuaruah har in na um lio ah Luatnak na hmuh khawh nak hnga atanglei thil hi ruat hmasa hna:
1. Teinak le Hlawhtlinnak ( Success ) timi hi nangmah caah zei dah asi ti fian aherh
Minung tampi nih kan duhmi thil le kan uarmi thil kong cung ah kan hlawh atling zungzal lai i, kan i nuam lai tiah kan ruah atam deuh tawn. Cu chung ah kar hlan aa timi lawng te kan si. Phaisa ngeih/ Inn ttha tampi ngeih/ chungkhar le fale rual he nuam ten khuasak ahcun vawlei ah aza ko tiah saduhthah angei mi kan um. Nangmah caah tah , Teinak le Hlawhtlinnak hi zei in dah na tah ve tihi abiapi tuk? Bianabia ah( Phaisa tampi ka ngeih ahcun tiah phaisa ngeih kha na duh tik ah zei dah na tuah lai ti kha ra colh. ( Phaisa tampi na duh ahcun caansau deuh rian na tuanhau/ Na duhlo rian na hnek aherh/ Phaisa ka khawn khawhnak ding ah na duhtuk mi thil le puan zong kha cawk naa sum deuh ahau lai. Cu tik ah , Lomhnak ka sung dih, caan ttha ka sung dih, kaduhmi zong ka sung dih cek cek, retheih in ka zuamnak ah ka nuamh khawh tunglo ti kha na ruahcaan aum cang lai. Na rak i tinhmi ah cun numhnak le hna ngamnak asi nain, retheihnak le tthabat nak kha na ton mi aum lai. Cu vial te cu tinhmi caah na ton aherhmi an si ve.
2. Na lam thluan ah na tonding mi harnak kha va ruat chung :
Na ton ding mi thil ah harnak ka ton lai tiah na ruah lo ahcun na ton taktak tik ah na hrut sual lai. Na ruahcang bu in, harnak na ton ahcun na tuar khawh deuh lai. Nunnak lam thluan cu harnak he akal mi asi. Cu harnak cu catlap i lak law tial tuah hna. Asiloah na lungchung in pakhat hnu pakhat ruat hna. Zei nih dah an uk( control ) an tuah. Na nunnak ah control an tuahmi thil kha catlap in tial hna law, na theih khawh izuam. Control an tuah tu thil poah kha hmundang ah chia hna law, hmailei ah tuah lo ding in catlap ah na tial mi thil dang kha va zoh cang hna. Cucu na tinhmi na phak nak ding ah a abiapi tuk mi asi.
Na ton ding mi thil ah harnak ka ton lai tiah na ruah lo ahcun na ton taktak tik ah na hrut sual lai. Na ruahcang bu in, harnak na ton ahcun na tuar khawh deuh lai. Nunnak lam thluan cu harnak he akal mi asi. Cu harnak cu catlap i lak law tial tuah hna. Asiloah na lungchung in pakhat hnu pakhat ruat hna. Zei nih dah an uk( control ) an tuah. Na nunnak ah control an tuahmi thil kha catlap in tial hna law, na theih khawh izuam. Control an tuah tu thil poah kha hmundang ah chia hna law, hmailei ah tuah lo ding in catlap ah na tial mi thil dang kha va zoh cang hna. Cucu na tinhmi na phak nak ding ah a abiapi tuk mi asi.
3. Na ngeihmi pahrang( na tuahkhawhmi thil ah zumhnak ngei ( na thiam khawh mi thil i thim law tuan hna.
Minung nih kan ton mi harnak kan ti tawn mi hi midang an si lo. Kan mah hi harnak cu kan si. keimah le keimah( nangmah le nangmah ) kha ahar taktak mi dawn khantu thil cu na si. Tuah na duhmi rian caah thiammi na ngei maw? Thiammi ngeihmi zei dah ka ngeih timi izoh hmasa. Cu na thiammi cu hman khawh ding an si ti kha na ruah hmasa hau rih. Nangmah le nangmah i tuak hmasa law, na tlamtlin nak le tlamtlin lo nak kha thleidan izuam hmasa. Culah an na thiam bik mi thil lawng ah cabuai ah chia hna law hmanding ah itim hna. Na thiam lo mi kha biapi hman awk in khua na ruah ahcun ataktak na riantuannak ah buainak aum kho. Cucu Tinhmi phak nak ding ah biapi mi asi.
4. Nunnak caah lam pakhat lawng i thim hlah
Minung tampi cu tinhmi an phak hlan ah vansang in an um i, tinhmi phan kho lo in an um tawn. Aruang cu tinhmi le ruahmi pakhat te lawng an ngeih caah asi ve. Thildang ruah duhlo in thilpakhat lawnglawng ruah an duh caah an buai nak aum kho. Micheu cu khua an ruah tik ah Innkhan hmete chung ah khua asa mi bantuk in khua an ruat. Muihnak aum tik ah aceunak kha inn leng ah aum rih ti an ruat lo. Micheu cu cathiam lo mi an si. An thluak zong nuarmi an si . Sihmanhsehlaw, ( Sibawi Doctor rian le Lawyer rian kha an i timh zungzal. (Laimi zong sibawi rian si khawh dih nain an thiamnak le thluak nih a tlinh ve lo mi kha aa thei thiamlo mi caah lampi ah an stop mi an tam ngai tawn. Tei nak hmuh khawhlo tik ah lungrawh in avak vai mi zong an um tawn hna. Cucu ttih nung ngai mi asi. Cucaah Sining le thluak nih aphak lo dingmi kha ruat lo in, duhnak le huamnak pakhat lawng in an kal tik ah Tinhmi phak khawhlo in, sunghnak a um kho. Na thiam nak le na sining kha thleidan izuam. Hmun pakhat phak khawhnak ding ah tiva in kal khawh asi bantuk in, lam zawh in phak khawh mi aum. Asinain zeilam kal poah ah phak khawh asi kha theih abiapi deuh. Caan ttha hmuh thiam le lam dang kawlchiah lengmang kha tinhmi phak khawh asi.
Minung tampi cu tinhmi an phak hlan ah vansang in an um i, tinhmi phan kho lo in an um tawn. Aruang cu tinhmi le ruahmi pakhat te lawng an ngeih caah asi ve. Thildang ruah duhlo in thilpakhat lawnglawng ruah an duh caah an buai nak aum kho. Micheu cu khua an ruah tik ah Innkhan hmete chung ah khua asa mi bantuk in khua an ruat. Muihnak aum tik ah aceunak kha inn leng ah aum rih ti an ruat lo. Micheu cu cathiam lo mi an si. An thluak zong nuarmi an si . Sihmanhsehlaw, ( Sibawi Doctor rian le Lawyer rian kha an i timh zungzal. (Laimi zong sibawi rian si khawh dih nain an thiamnak le thluak nih a tlinh ve lo mi kha aa thei thiamlo mi caah lampi ah an stop mi an tam ngai tawn. Tei nak hmuh khawhlo tik ah lungrawh in avak vai mi zong an um tawn hna. Cucu ttih nung ngai mi asi. Cucaah Sining le thluak nih aphak lo dingmi kha ruat lo in, duhnak le huamnak pakhat lawng in an kal tik ah Tinhmi phak khawhlo in, sunghnak a um kho. Na thiam nak le na sining kha thleidan izuam. Hmun pakhat phak khawhnak ding ah tiva in kal khawh asi bantuk in, lam zawh in phak khawh mi aum. Asinain zeilam kal poah ah phak khawh asi kha theih abiapi deuh. Caan ttha hmuh thiam le lam dang kawlchiah lengmang kha tinhmi phak khawh asi.
5. Tuah hrimhrim ding mi program kha kumsaupi caah ngeih izuam:
Nunnak cu lam hlat khual tlawng mi bantuk asi. Na kalnak ding khua le hmun na theih hmasa lo ahcun lampi ah na tlau hrim hrim lai. Kumsau pi nung ding in tuah awk rian program na ngeih lo ahcun tuah awk ngeilo in na thih tiang na caan aliam kho.
Nunnak cu lam hlat khual tlawng mi bantuk asi. Na kalnak ding khua le hmun na theih hmasa lo ahcun lampi ah na tlau hrim hrim lai. Kumsau pi nung ding in tuah awk rian program na ngeih lo ahcun tuah awk ngeilo in na thih tiang na caan aliam kho.
Cafangpalh aum kho, ruahzia ka thiam te uh.
Dr Flaxington nih atialmi The human behavior Couch timi cauk chung in ka lehmi asi.
Dr Flaxington nih atialmi The human behavior Couch timi cauk chung in ka lehmi asi.
Comments
Post a Comment